اسهال ویروسی و باکتریایی دو نوع شایع از عفونتهای گوارشی هستند که منجر به مدفوع شل و آبکی میشوند. اسهال نوع ویروسی عمدتا توسط ویروسهایی مانند نوروویروس و روتاویروس ایجاد میشود که بسیار مسری هستند و معمولا از طریق غذا یا آب آلوده انتقال مییابند. اسهال باکتریایی توسط باکتریهایی مانند اشریشیا کلی (E. coli)، سالمونلا و کمپیلوباکتر ایجاد میشود. این شرایط احتمال دارد از غذای آلوده، آب یا اقدامات بهداشتی نامناسب پدید آید.
آشنایی با علائم اسهال ویروسی
علائم گاستروانتریت ویروسی شامل دردهای عضلانی، تهوع و استفراغ و اسهال آبکی هستند که ناشی از التهاب و تحریک مخاط داخلی معده و روده است. این نوع عفونت معمولا بیش از چند روز به طول نمیانجامد و علائم به تدریج کاهش مییابند؛ بدون نیاز به درمان ویژه. با اینحال، خطر اصلی در این موارد عمدتا به این میپیوندد که اسهال و استفراغ باعث کاهش آب و مواد معدنی در بدن شود.
بنابراین، مهم است آب بیشتری میل کنید و نوشیدن مایعات الکترولیتی مانند آب گوجه فرنگی یا آب پرتقال را بهمنظور جبران مایعات از دست رفته در رژیم غذایی روزانه جای دهید.
علائم اسهال باکتریایی
گاستروانتریت باکتریایی یک التهاب دستگاه گوارش است که بهواسطه باکتریهای عفونی ایجاد میشود. علائمی مانند اسهال و استفراغ و درد شدید شکم معمولا در این نوع التهاب دیده میشوند. با اینحال، گاهی اوقات این علائم میتوانند با یک عفونت و اسهال ویروسی اشتباه گرفته شوند که تشخیص صحیح آن بسیار اهمیت دارد.
ضمن آنکه احتمالا این وضعیت را بهعنوان مسمومیت غذایی نیز نام برد. مسمومیت غذایی بهدلیل مصرف غذاهای آلوده یا آب یا در نتیجه قرارگرفتن در معرض حیوانات آلوده اتفاق میافتد. در هر صورت، تشخیص صحیح و درمان مناسب با اطمینان از منشا عفونت ضرورت دارد. در صورت مشاهده این علائم، مراجعه به پزشک و رعایت دستورات و مشاورههای او الزامی است.
تفاوت اسهال باکتریایی و ویروسی
اسهال ویروسی یک وضعیت التهابی در دستگاه گوارش است که ناشی از عفونت ویروسهای روتاویروس و نوروویروس هستند.
بررسی کلی
در مورد گاستروانتریت باکتریایی، عفونت باکتریایی باعث بروز این التهاب در دستگاه گوارش میشود. علائم شامل درد شکم، اسهال همراه با خون، تهوع، استفراغ، تب و معده درد است. در موارد شدید، احتمالا فرد مبتلا به کم آبی مزمن و نارسایی الکترولیتی شود. برای درمان گاستروانتریت باکتریایی، در برخی موارد نیاز به مصرف آنتیبیوتیک وجود دارد.
در مورد گاستروانتریت باکتریایی، شیگلا، کمپیلوباکتر ژژونی، اشریشیا کلی و سالمونلا از جمله باکتریهایی هستند که میتوانند این نوع التهاب را ایجاد کنند. منابع آلوده مانند غذاها، آب آلوده و تماس با حیوانات نقشی در انتقال این باکتریها دارند.
تشخیص
برای تشخیص اسهال ویروسی، پزشک میتواند با بررسی علائم بالینی از جمله کاهش آب بدن، فشار خون پایین، خشکی لبها و پوست، از دست دادن اشتها و استفراغ، تشخیص دقیق را برای این نوع عفونت انجام دهد. نمونه مدفوع نیز برای تشخیص ویروسی یا باکتریایی بودن عفونت ممکن است به آزمایشگاه ارسال شود.
برای گاستروانتریت باکتریایی، انجام آزمایش مدفوع بهمنظور تایید عفونت باکتریایی در تشخیص به کمک مراقبتهای بهداشتی مورد استفاده قرار میگیرد.
درمان اسهال ویروسی و باکتریایی
اسهال، بخشی از گسترهای از علائم بیماریهای گوارشی است که ناشی از تعداد زیادی علل مختلف خواهد بود. اما در اینجا به درمان اسهال باکتریایی و ویروسی میپردازیم.
درمان اسهال نوع ویروسی
- آب و مایعات: مصرف آب و مایعات برای جبران میزان مایعاتی که در طی اسهال از دست دادهاید، بسیار مهم است. مناسبترین گزینهها شامل آب، انواع جوشاندهها، نوشیدنیهای الکترولیتی مانند آب پرتقال هستند.
- تغذیه سالم: در طول اسهال، سیستم گوارشی احتمال دارد نتواند مواد غذایی را به خوبی هضم کند. در نتیجه، بهترین موارد در رژیم غذایی شما مصرف مایعات و مواد غذایی سبک و هضمپذیر مانند سوپها یا برنج سفید است.
- استفاده از داروها: در برخی موارد خاص، پزشک احتمالا داروها مانند لوپرامید یا بیسودوفدرین تجویز کند.
درمان اسهال باکتریایی
- آب و مایعات: همانند درمان اسهال ویروسی، مصرف مایعات برای جبران میزان مایعاتی که در طی اسهال از دست دادهاید، ضروری است.
- آنتیبیوتیکها: برخی مواجههها با اسهال باکتریایی احتمال دارد نیاز به درمان با آنتیبیوتیک داشته باشند. در این صورت، پزشک ممکن است آنتیبیوتیکی مانند سفتریاکسون، سیپروفلوکساسین یا آزیترومایسین را تجویز کند. اهمیت دارد که آنتیبیوتیکها را بر اساس دستور پزشک مصرف کنید و توجه داشته باشید که استفاده بی رویه از آنتیبیوتیکها میتواند منجر به مقاومت دارویی بیماریها شود.
- تغذیه سالم: همانند درمان اسهال ویروسی، رژیم غذایی مناسب اهمیت دارد. مصرف مواد غذایی سبک، هضمپذیر و در برخی موارد مصرف پروبیوتیکها باعث بهبود علائم اسهال میشود.
اسهال آبکی نشانه چیست؟
اسهال آبکی یک عارضه پزشکی است که با موارد زیر همراه است:
- تخلیه مایع و مکرر: افراد دچار اسهال آبکی میتوانند به صورت مکرر و پراکنده مدفوعهای مایع یا نیمه مایع داشته باشند، که معمولاً بیش از سه بار در روز رخ میدهد.
- مدفوع آبکی یا نیمه مایع: مدفوع در اسهال آبکی به صورت آبکی یا نیمه مایع و بدون شکل معینی است.
- دل درد و نفخ معده: شاید با دل درد یا نفخ معده همراه باشد. این علائم معمولاً به همراه اسهال هستند.
- تهوع و استفراغ: برخی از افراد ممکن است همراه با اسهال، تهوع یا استفراغ داشته باشند.
- تب: در برخی موارد، اسهال آبکی میتواند با تب همراه باشد، اما این اتفاق معمولاً در عفونتهای باکتریایی بیشتر دیده میشود.
- ضعف عمومی: احساس خستگی و ضعف عمومی نیز ممکن است همراه باشد.
در صورت داشتن این علائم و ادامهی اسهال به مدت طولانی یا در صورتی که باعث نگرانی شود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت و درمان مناسب را تعیین کنند.
درمان اسهال آبکی
درمان اسهال آبکی معمولاً به دلیل عفونتهای ویروسی یا باکتریایی رخ میدهد. اینجا چند راهنمایی برای مدیریت اسهال آبکی هستند:
- مایعات مصرفی: مهمترین قدم در درمان اسهال آبکی، جلوگیری از دهیدراسیون (کاهش مایعات و الکترولیتها در بدن) است. بنابراین، باید آب، مایعات الکترولیتی (مانند نوشیدنیهای ورزشی یا محلولهای الکترولیتی خاص) و مایعات دیگری مثل سوپهای مرغ یا گوشت مصرف کنید.
- مصرف غذا: بهتر است غذاهای سبک و آرام دستور بخورید. نان تست، برنج، موز، مربا و سوپ مرغ میتوانند بهبود را تسریع کنند. اجتناب از مصرف غذاهای چرب، تند و سنگین مفید است.
- استراحت: استراحت به بدن کمک میکند تا به شفا برسد. استراحت کافی و خواب بهبود را تسریع میدهند.
- داروها: برخی داروها مانند داروهای ضد اسهال (مانند لوپرامید) یا مکملهای الکترولیتی (مانند سودوکرم) ممکن است به شما کمک کنند. اما قبل از استفاده از هر دارویی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
- بهداشت شخصی: شستشوی دستها پس از استفاده از دستشویی و قبل از آمادهسازی یا مصرف غذا بسیار مهم است. این کمک میکند تا انتقال عفونتها کاهش یابد.
در صورتی که اسهال به مدت طولانی ادامه داشته باشد، علائم شدید داشته باشید یا باعث دلهره شود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
جمعبندی
اسهال ویروسی و باکتریایی دو نوع از انواع اسهالها هستند. برای درمان اسهال نوع ویروسی، مصرف مایعات و نوشیدنیهای الکترولیتی مهم است. مراقبت از تغذیه و مصرف موادغذایی سبک و هضمپذیر توصیه میشود. در صورت لزوم، پزشک داروهای مشخصی را نیز تجویز میکند. برای درمان اسهال باکتریایی، مصرف آب و مایعات ضرورت دارد و در صورت نیاز، آنتیبیوتیکها تجویز میشوند. مراقبت از تغذیه و مصرف مواد غذایی سبک و هضمپذیر نیز موثر است.
منابع