اسهال ناشی از آنتی بیوتیک عارضه ای است که به دلیل برهم‌زدن تعادل باکتریایی در روده شما پدید می آید. برخی از آنتی بیوتیک ها مانند پنی سیلین‌ها و سفالوسپورین‌ها احتمال بروز آن را در بدن افزایش می‌دهند. ما در این مقاله قصد داریم شما را بیشتر با این عارضه آشنا کنیم.(1)
اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک چیست؟
آنتی بیوتیک‌ھا داروھایی ھستند کھ برای درمان عفونت‌ھای باکتریایی بدن تجویز و مصرف میشوند. اما در برخی موارد مصرف ناشی از آنتی بیوتیک منجر به اسھال می‌شود.
اسھال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک‌ھا یک امر شایع است. در حدود ۵ الی ٢۵ درصد از افراد بزرگسال، در ھنگام مصرف آنتی بیوتیک ھا دچار اسھال میشوند.
اما دقیقا چه چیزی باعث این امر می شود؟ و آیا می توان از آن جلوگیری کرد؟ در ادامه مطلب، در مورد اسھال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک، عواملی که باعث آن می شود و راه ھای مقابله با آن اشاره می کنیم.
آیا آنتی بیوتیک ها می توانند باعث اسهال شوند؟
بله، آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باعث اسهال شوند. آنتی بیوتیک‌ها باکتری‌ها را مورد هدف قرار می‌دهند. بدن ما شامل باکتری‌های خوب و بد می‌باشد. اما مصرف آنتی بیوتیک‌ها باعث می‌شود هر دو نوع این باکتری‌ها را از بین ببرد و تعادل آن‌ها در بدن به هم بریزد.
یکی از عوارض از بین رفتن باکتری های خوب علاوه بر باکتری های بد، شل شدن مدفوع یا همان اسهال می‌باشد.
یکی از کارهایی که توسط باکتری‌های خوب انجام می‌شود، کنترل رشد باکتری‌های فرصت طلب است. این باکتری‌ها، مانند کلستریدیوم دیفیسیل، (که به اختصار diff.C شناخته می‌شود) در صورتی که اجازه رشد پیدا کنند، می‌توانند باعث عفونت شوند، که اگر باکتری‌های خوب توسط آنتی‌بیوتیک‌ها از بین بروند، این اتفاق ممکن است بیفتند.
سموم تولید شده توسط diff.C می توانند باعث التهاب در روده ها شوند که می تواند علاوه بر اسهال، باعث آسیب شدید مخاط روده و حتی بروز کولیت در بیماران شود. این باکتری فرصت طلب در دستگاه گوارش افراد سالم نیز یافت می شود، اما در حالت نرمال نمی تواند چنین مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند. تعداد افراد مبتلا به عفونت ناشی از سی دیف در بیمارستان ھا و مراکز بستری و پانسیون‌ها بیشتر دیده می شود.
علائم اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک ها چیست؟
هنگامی که آنتی بیوتیک ها را مصرف می‌کنید، دو الی سه بار در روز مدفوع شما شل و آبکی می شود. این عارضه ممکن است در حدود یک هفته پس از شروع آنتی بیوتیک ها آغاز شود. علاوه بر این، اسهال نیز ممکن است در هفته‌های پس از اتمام درمان ایجاد شود.
اگر عفونت diff.C داشته باشید، ممکن است علائم دیگری مانند موارد زیر را تجربه کنید:
- درد یا گرفتگی شکم
- تب درجه پایین
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
کدام آنتی بیوتیک ها احتمال بیشتری برای اسهال دارند؟
اگرچه همه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باعث اسهال شوند، اما برخی از انواع آن بیشتر با این بیماری مرتبط هستند. هنوز دقیقاً مشخص نیست که چرا این آنتی‌بیوتیک‌ها در مقایسه با سایر آنتی‌بیوتیک‌ها بیشتر باعث اسهال میشوند.
آنتی بیوتیک هایی که احتمال بیشتری برای ایجاد اسهال دارند شامل موارد زیر می شوند:
- پنی سیلین مانند آمپی سیلین و آموکسی سیلین
- سفالوسپورین ها، مانند سفالکسین و سفپودوکسیم
- كليندامايسين
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر آنتی بیوتیک مصرف می کنید و علائم زیر را دارید، با پزشک خود تماس بگیرید یا به درمانگاه مراجعه کنید:
- بیش از پنج بار اسهال در روز
- وجود خون یا چرک در مدفوع
- تب
- درد یا گرفتگی شکم
اگر وضعیت اسهال شما خفیف‌تر است، ممکن است پزشک به شما پیشنهاد دهد که مصرف آنتی‌بیوتیک خود را تا زمانی که اسهال از بین برود، قطع کنید.
پزشک شما همچنین می‌تواند آنتی‌بیوتیک متفاوتی را تجویز کند که خطر کمتری برای ایجاد اسهال دارد.
آیا راه هایی برای جلوگیری از اسهال در هنگام مصرف آنتی بیوتیک وجود دارد؟
برخی از راه‌هایی که می‌توانید جهت کاهش خطر ابتلا به اسهال ناشی از آنتی‌بیوتیک انجام دهید:
- از پروبیوتیک ھا استفاده کنید. این فرآورده ھا می توانند باکتری ھای مفید را به سیستم گوارشی شما برگردانند. استفاده از پروبیوتیک ھا یکی از بھترین و موثرترین راه ھا در بازگرداندن تعادل باکتری ھای دستگاه گوارش و کاھش عوارض آنتی بیوتیک تراپی ھستند.
- به رعایت بهداشت شخصی پرداخته و دست‌های خود را به طور مکرر بشویید، به ویژه پس از استفاده از دستشویی.
- دستورالعمل‌های دارویی را دنبال کنید. اگر آنتی‌بیوتیکی وجود دارد که باید با غذا مصرف شود، این مورد را رعایت کنید.
- فقط زمانی آنتی‌بیوتیک مصرف کنید که واقعاً نیاز باشد.
- اگر در گذشته از مصرف آنتی‌بیوتیک اسهال داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید.
نتیجه گیری
اسهال ناشی از آنتی‌بیوتیک بسیار متداول است. این اتفاق زمانی می‌افتد که آنتی‌بیوتیک‌ها تعادل طبیعی باکتری‌ها در روده‌های شما را به هم می‌زند. این موضوع می‌تواند منجر به تحریک گوارشی شود و خطر ابتلا به بیماری‌ها به دلیل برخی از باکتری‌های مضر، مانند diff.C را افزایش دهد.
همه نوع آنتی‌بیوتیک‌ها قابلیت ایجاد اسهال را دارند. اما برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها، مانند پنی‌سیلین‌ها و سفالوسپورین‌ها، با فراوانی بیشتری می‌توانند این مشکل را ایجاد کنند.
اگر اسهال مرتبط با آنتی‌بیوتیک دارید، تمرکز بر مصرف غذاهای کم فیبر و جبران مایعات و مواد مغذی از دست رفته داشته باشید. اگر هنگام مصرف آنتی‌بیوتیک، اسهال بسیار مکرر یا شدید، درد شکم یا تب داشته باشید، به پزشک خود مراجعه کنید.
فارسی 
English