کبد چرب چیست؟ علائم و درمان

کبد چیست و چه وظایفی دارد؟

کبد که در سمت راست بخش فوقانی شکم قرار دارد، بزرگترین اندام داخلی بدن انسان است. وظایف اصلی کبد حذف سموم و پردازش مواد مغذی موجود در غذاها است.

خونی که از دستگاه گوارش عبور می کند قبل از سفر به هر جای دیگر بدن از طریق کبد فيلتر می‌شود. بیماری کبد چرب (استئاتوز) تجمع چربی اضافی در سلول های کبدی است و یک مشکل شایع کبدی در کشورهای غربی است. از هر 10 نفر یک نفر یه این بیماری مبتلا می‌شود.  طبیعی است که کبد حاوی مقداری چربی باشد، اما اگر چربی بیش از 10 درصد وزن کبد را تشکیل دهد، کبد چرب است  و ممکن است عوارض جدی تری به همراه داشته باشد. کبد چرب ممکن است هیچ آسیبی ایجاد نکند، اما گاهی اوقات چربی اضافی، منجر به التهاب کبد می‌‌شود. این بیماری که استئاتوهپاتیت نام دارد به کبد آسیب می‌زند. گاهی اوقات، التهاب کبد چرب با سوء مصرف الکل مرتبط است که به عنوان استئاتوهپاتیت الکلی شناخته می‌شود. در غیر این صورت، این بیماری استئاتوهپاتیت غیر الکلی یا NASH نامیده می‌شود.

یک کبد ملتهب ممکن است به مرور زمان دچار اسکار و سفتی شود. این وضعیت که سیروز نامیده می‌شود، جدی است و اغلب منجر به نارسایی کبد می‌شود. NASH یکی از سه علت اصلی سیروز است.

علت کبد چرب چیست؟

خوردن کالری اضافی باعث تجمع چربی در کبد می‌شود. هنگامی که کبد، چربی‌ها را به طور معمول پردازش و تجزیه نمی‌کند، چربی بیش از حد انباشته می‌شود. احتمال بروز کبد چرب در افراد مبتلا به شرایط خاصی مانند چاقی، دیابت یا تری گلیسیرید بالا بیشتر است.

مصرف الکل، کاهش وزن سریع و سوء تغذیه نیز ممکن است منجر به کبد چرب شود. با این حال، برخی افراد حتی اگر هیچ یک از این شرایط را نداشته باشند، به کبد چرب مبتلا می‌شوند.

عوامل خطر برای کبد چرب

اکثر بیماران کبد چرب، افراد میانسال و دارای اضافه وزن هستند. عوامل خطرناک دیگری که بیشتر با بیماری کبد چرب مرتبط هستند عبارتند از:

1. اضافه وزن (شاخص توده بدنی 25-30)
2. چاقی (شاخص توده بدنی بالای 30)
3. دیابت
4. سطح تری گلیسیرید بالا

سندرم متابولیک و بیماری کبد چرب

اکنون بسیاری از محققان بر این باورند که سندرم متابولیک – مجموعه ای از اختلالات که خطر ابتلا به دیابت، بیماری قلبی و سکته را افزایش می‌دهد – نقش مهمی در ایجاد کبد چرب دارد.

علائم و نشانه های سندرم متابولیک عبارتند از:

• • چاقی، به خصوص دور کمر (چاقی شکمی)
  • فشار خون بالا
  • یک یا چند سطح کلسترول غیرطبیعی – سطوح بالای تری گلیسیرید، نوعی چربی خون، یا سطح پایین کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)، کلسترول “خوب”
  • مقاومت در برابر انسولین، هورمونی که به تنظیم میزان قند خون کمک می کند.

از این میان، مقاومت به انسولین ممکن است مهم ترین محرک NASH باشد. از آنجایی که این وضعیت می‌تواند برای سال‌ها ثابت بماند و آسیب کمی ایجاد کند، محققان پیشنهاد کرده‌اند که ضربه دوم به کبد، مانند عفونت باکتریایی یا ناهنجاری هورمونی، ممکن است منجر به سیروز شود.

چگونه کبد چرب می شود

مشخص نیست که چگونه کبد چرب می‌شود. چربی ممکن است از قسمت های دیگر بدن شما بیاید یا کبد شما ممکن است مقدار بیشتری چربی را از روده شما جذب کند. توضیح احتمالی دیگر این است که کبد توانایی خود را برای تبدیل چربی به شکلی که می‌تواند حذف شود از دست می‌دهد. با این حال، خوردن غذاهای چرب به خودی خود باعث تولید کبد چرب نمی‌شود.

 علائم بیماری کبد چرب

کبد چرب به خودی خود هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، بنابراین افراد اغلب زمانی که به دلایل دیگر آزمایش های پزشکی انجام می‌دهند، در مورد کبد چرب خود یاد می‌گیرند. NASH می‌تواند برای سال‌ها یا حتی دهه‌ها بدون ایجاد هیچ علامتی به کبد شما آسیب برساند. اگر بیماری بدتر شود، ممکن است خستگی، کاهش وزن، ناراحتی شکمی، ضعف و گیجی را تجربه کنید.

تشخیص بیماری کبد چرب

پزشک شما ممکن است چیزی غیرعادی را در آزمایش خون ببیند یا متوجه شود که کبد شما در یک معاینه معمول کمی بزرگ شده است. اینها می‌تواند نشانه های کبد چرب باشد. برای اطمینان از اینکه شما بیماری کبدی دیگری ندارید، ممکن است پزشک انجام سایر آزمایش‌های خون بیشتری (از جمله آزمایش‌های عملکرد کبد)، سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI را تجویز کند.

اگر سایر بیماری ها رد شوند، ممکن است NASH در شما تشخیص داده شود. تنها راه برای اطمینان از این موضوع، بیوپسی کبد است. پزشک نمونه ای از بافت کبد را با سوزن برمی‌دارد و آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند.

برخی از سوالاتی که پس از تشخیص باید از پزشک بپرسید عبارتند از:

• • علت احتمالی کبد چرب من چیست؟

• • آیا من NASH دارم؟ اگر نه، چقدر احتمال دارد به آن مبتلا شوم؟

• • آیا سیروز دارم؟ اگر نه، چقدر احتمال دارد به سیروز مبتلا شوم؟

• • آیا نیاز به کاهش وزن دارم؟ چگونه می‌توانم این کار را با خیال راحت انجام دهم؟

• • آیا باید برای کنترل سطح کلسترول و تری گلیسیریدم دارویی مصرف کنم؟

• • برای محافظت از کبد از چه داروها یا مواد دیگری باید اجتناب کنم؟

 

پیشگیری و درمان بیماری کبد چرب

هیچ درمان پزشکی یا جراحی برای کبد چرب وجود ندارد، اما برخی از اقدامات ممکن است به پیشگیری یا معکوس کردن روند برخی از آسیب ها کمک کند.

به طور کلی، اگر کبد چرب دارید، و به ویژه اگر NASH دارید، باید:

• • کاهش وزن – با خیال راحت. این معمولاً به معنای کاهش نیم تا یک کیلوگرم در هفته است

• • تری گلیسیرید خود را از طریق رژیم غذایی، دارو یا هر دو کاهش دهید

• • اجتناب از الکل

• • اگر دیابت دارید کنترل کنید

• • یک رژیم متعادل و سالم بخورید

• • فعالیت بدنی خود را افزایش دهید

• • به طور منظم از پزشک متخصص در مراقبت از کبد معاینه شوید.

درمان بیماری کبد چرب

کبد چرب در حال حاضر در کانون تحقیقات گسترده محققان است. دانشمندان در حال مطالعه هستند که آیا داروهای مختلف می توانند به کاهش التهاب کبد کمک کنند، از جمله داروهای جدید دیابت که ممکن است به شما کمک کند حتی اگر دیابت ندارید. اینها عبارتند از متفورمین، پیوگلیتازون، روزیگلیتازون و بتائین.

داروی دیگری که در حال بررسی است اورلیستات است، دارویی که جذب برخی از چربی های غذای شما را مسدود می‌کند. نتایج اولیه نشان می‌دهد که اورلیستات ممکن است میزان چربی در کبد را کاهش دهد.

نتیجه گیری

 بیماری کبد چرب یک بیماری شایع در افراد است که در حال حاضر درمان مشخصی ندارد. در صورت مشاهده علائمی مانند خستگی زیاد، ضعف، کاهش وزن، ناراحتی شکمی، اضافه وزن  به پزشک متخصص مراجعه کنید. برای پیشگیری یا معکوس کردن برخی از آسیب ها از مصرف الکل خودداری کنید، فعالیت بدنی خود را افزایش دهید و رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشید. در صورت داشتن هرگونه سوال می‌توانید از طریق نظرات از ما بپرسید.