کولیک نوزاد؛ علل و راه های درمان آن

کولیک نوزاد به قولنج نوزادی نیز مشهور است. شما نوزاد تازه متولد شده خود را به منزل می‎آورید. پس از گذشت مدت زمانی کوتاه، متوجه می‎شوید نوزاد شما بیش از حد معمول و طبیعی بیقراری کرده و گریه می‎کند. او دست‎های کوچک خود را مشت کرده، پاهای خود را با حرکات پرشی پرتاب کرده و پوست در ناحیه صورت و گوش قرمز می‎شود. او نمی‎تواند به شما بگوید که در حال درد کشیدن است.

شما هر چه که بلد هستید بکار می‎بندید تا نوزاد خود را آرام کنید، البته پس از مدت زمانی طولانی موفق به این کار خواهید شد. اما درست در لحظه‎ایی که فکر می‎کنید همه چیز آرام است، دوباره با بیقراری‎های او مواجه می‎شوید. در صورتیکه این روند ادامه داشته باشد، شاید فرزند شما به کولیک نوزادی مبتلا شده باشد. از کولیک به عنوان شایع‌ترین علت دل درد و گریه‌های بی‌دلیل نوزاد یاد می‌شود.  

البته هر نوع بیقراری را به قولنج نوزادی نسبت ندهید. این امر یکی از احتمالات است. بخصوص زمانی که هیچ دلیل قانع‌کننده‌ایی برای گریه‌های نوزاد وجود ندارد. گاهی شدت گریه به حدی است که والدین نیز در کنار نوزاد به گریه می‎افتند.

کولیک نوزاد در چه سنی شایع است؟

به طور کلی گفته می‎شود، کولیک نوزاد در شش هفتگی به اوج خواهد رسید. بنابراین در طی این زمان بروز این عارضه را مورد بررسی قرار دهید. شدت بیماری در 3 الی 4 ماهگی کاهش خواهد یافت. واقعیت این است ، همه نوزادان گریه می‌كنند. گریه  بهترین و  البته تنهاترین راه برای آنها است كه نیازهای خود را در این سن حساس اعلام كنند. شما نیز عنوان والدین، وظیفه پاسخگویی به آنها را دارید.

نوزادی که مبتلا به قولنج است، بدون هیچ دلیل خاصی و به طور ناگهانی شروع به فریاد کشیدن و گریه کردن می‌کند. برای اینکه در این زمینه مقیاسی داشته باشید به این اعداد و ارقام توجه کنید. نوزادی که به این عارضه مبتلا است، روزانه بیش از سه ساعت گریه خواهد کرد. او این رفتار را در هفته بیش از سه بار تکرار می‎کند و این وضعیت ممکن است سه هفته به طول بیانجامد. تشخیص آن برای شما شاید کمی گیج کننده و رمزآلود باشد.

در مورد قولنج نوزاد کارشناسان در نکات زیر با یکدیگر اتفاق نظر دارند:

با علائم و نشانه های کولیک نوزاد آشنا شوید.

با خواندن این مطالب شاید نگران شده  باشید و بپرسید از کجا  باید بفهم گریه‌های نوزاد من مربوط به کولیک است یا خیر؟ اگر نوزاد شما در سن ابتلا به این بیماری ( عارضه) قرار دارد، نسبت به نکات زیر حساسیت بیشتری داشته باشید:

 نوزاد هر روز و معمولا در یک زمان مشخص گریه خواهد کرد. این زمان معمولاً در اواخر بعد از ظهر یا اوایل شب است.

دلیل قانع‎کننده‎ایی برای گریه‌های او وجود ندارد. نیازهای اولیه کودک را کنترل نمایید. مطمئن شوید که فرزندتان گرسنه نیست. پوشک او را چک کنید. مطمئن شوید که پس از شیر دادن، نفخ شکم او را گرفته‎اید. اصطلاحا گفته می‎شود آروغ نوزاد را بگیرید. ممکن است هنگام مکیدن پستان و یا شیشه شیر، مقداری هوا نیز بلعیده شود. این هوا باعث بروز شکم درد در نوزاد خواهد شد.  به هرحال لازم است همه بهانه‎هایی که باعث گریه و بیقراری کودک می‎شود را بگیرید. در نهایت اگر دلیل خاصی پیدا نکردید، با توجه به علائمی که گفته شد، شاید کودک با کولیک مواجه شده باشد.

سایر علائم قولنج نوزادی

در این حالت کودک ممکن است پاهایش را بالا بکشد ، مشت هایش را گره کند و به طور کلی پاها و بازوها را بیشتر از حد معمولی حرکت دهد. این امر به دلیل دردی است که در ناحیه شکم حس می‎کند و نمی‎تواند به شما بفهماند.

نوزاد  اغلب چشمان خود را بسته  و می‌فشارد و یا اینکه برعکس آنها را کاملاً باز می‎کند . ابروهای خود را  کاملا پایین آورده  و اخم می‎کند. حتی نفس خود را به طور مختصر نگه  خواهد داشت. همه این علائم در گریه‌ها او قابل تشخیص هستند.

ممکن است فعالیت و حرکت روده افزایش یابد، این امر منجر به دفع گاز خواهد شد و یا باعث بالا آوردن شیر می‎شود. پس از آن احساس آرامش خواهد داشت.

هنگام غذا خوردن و خوابیدن  همواره  گریه مختل می‌کند. ممکن است برای لحظاتی با آخرین نیروی خود پستانک را به دهان بگیرید، اما به یکباره آن را رها کرده و فریاد بکشد.

درست در لحظه‌ایی که فکر می‌کنید، نوزاد در خواب است، ناگهان با فریاد از خواب بیدار شده و شروع به گریه کردن خواهد کرد.

دلایل کولیک نوزاد چیست؟

متخصصان به طور دقیق نمی‏توانند علت برزو کولیک نوزادن را شرح دهند. ممکن است مجموعه‎ایی از عوامل در کنار یکدیگر قرار گیرند و شرایط را برای بروز این بیماری فراهم آورند. البته باید بدانید محققان نمی‎توانند پاسخ روشن و دقیقی به سوالاتی که در این زمینه مطرح می‎شوند، بدهند. برای مثال، چرا این عارضه در پایان ماه‎های اول زندگی نوزاد رخ می‎دهد؟ یا اینکه چرا درد ناشی از آن تنها در زمان‎های خاصی از روز کودک را درگیر خواهد کرد؟ و اصلا چرا قولنج نوزادی  به صورت‎های متفاوت بروز می‎کند؟ و مهمتر از همه اینها، چگونه این بیماری با بزرگتر شدن نوزاد به خودی خود رفع خواهد شد؟

از جمله دلایلی که گفته می‎شود در بروز کولیک موثر است، موارد زیر بیان شده است:

در اولین قدم، به دستگاه گوارش نوزاد اشاره می‎شود. ارگان و بافت‎های مختلف نوزاد، در ماه‎های اول به درستی تکامل نیافته است. این امر سبب می‎شود تا نتوانند به درستی به وظایف خود عمل نمایند. به همین دلیل کودک با مشکلات هضم مواجه خواهد شد.

برخی بیماری‎های دیگر نیز می‎توانند علائمی شبیه کولیک داشته باشند:

کولیک نوزاد چگونه تشخیص داده می شود؟

هیچ آزمایشی برای تشخیص کولیک نوزاد وجود ندارد. متخصص به معاینه بالینی خواهد پرداخت و در مورد علائم و رفتارهای کودک از والدین سوالاتی را خواهد پرسید. در طی معاینه پزشک به نکات زیر دقت خواهد کرد:  

به منظور رد سایر مشکلات پزشکی و تایید تشخیص ممکن است، آزمایش‎هایی تجویز شود.

درمان کولیک نوزاد چگونه انجام می شود؟

همانطور که ذکر شد، دلیل قانع‌کننده‎ایی برای بروز کولیک نوزاد وجود ندراد. به همین دلیل نمی‎توان به ارائه راهکار شناخته‎شده‎ایی برای درمان اشاره کرد. برای این منظور پزشک راه‌حل‌هایی را به شما پیشنهاد خواهد کرد. شما با امتحان هریک، می‎توانید بفهمید کدام راهکار برای نوزاد شما موثر بوده و باعث آرامش او می‎شود.

در قدم اول باید بدانید این عارضه به خودی خود درمان خواهد شد. بنابراین به دنبال این نباشید که داروی خاصی را مصرف نمایید. کودک در ماه‎های ابتدایی زندگی خود قرار دارد و نمی‎توان از هر دارویی برای رفع مشکل آن استفاده نمود. در مورد قولنج نوزادی باید صبور باشید تا نوزاد به سن 4 ماهگی برسد. در طی ماه‎های آینده از علائم و دردهای کودک کاسته خواهد شد و چنانچه بیماری خاص دیگر وجود نداشته باشد، نوزاد زندگی طبیعی خود را ادامه خواهد داد.

تغذیه مادر بر کیفیت شیر او تاثیر خواهد گذاشت. همچنین ممکن است بنا بر دلایلی خاص مادر از دارو استفاده نماید. این عوامل می‎توانند زمینه‎ساز کولیک شود.  به همین دلیل پیشنهاد می‎شود، پزشک را در جریان رژیم غذایی خود قرار دهید. شاید با حذف برخی مواد غذایی شدت علائم عارضه در نوزاد کاهش یابد.

برای کاهش دردهای کولیک نوزاد می‎توانید از نرمش‎های ساده و در عین حال مفید بهره ببرید. برای این منظور کافی است، کودک را به پشت بخوانید ، پاهای کوچک او را در دست گرفته و به آرامی حرکت رکاب دوچرخه را انجام دهید. در انجام حرکت آرامش داشته باشید. در حال حاضر هیچ چیز مهمتر از شما وفرزندتان نیست. اگر شاغل هستید لازم است برای روزهایی مرخصی بگیرید،  اگر فعالیت اجتماعی دارید، از دیگران درخواست کنید تا چند روزی به جای شما مسئولیت‎ها را بر عهده گیرند.

 

دیگر راهکارهای کاهش دردهای کولیک

زمانی که مطمئن هستید، نوزاد با کولیک دست به گریبان است، در مقابل بیقراری‎های او صبور باشید. فریاد زدن، بی‎توجهی کردن و... هرگز به شما و نوزادتان کمک نخواهد کرد. او را در آغوش گرفته و قسمت کمر کودک را به آرامی ماساژ دهید. کودک را در وضعیت‎های مختلف بغل کنید تا متوجه شوید در کدام  وضعیت احساس راحتی می‎کند.

در این شرایط لازم است پدر و مادر در کنار هم برای آرام کردن نوزاد تلاش کنند. بهر حال باید تلاش کنید تا این روزها سپری شود. حتما شرایط در این لحظات برای شما دشوار است، اما باید بدانید که با بی‎حوصلگی و عصبانیت تنها گذران لحظه‎ها را سخت‎تر خواهید کرد. به این موضوع فکر کنید که نوزاد در برابر دردی که می‎کشد، چاره‎ایی جز گریه کردن ندارد  و تنها جایی که می‎تواند تسکینی برای درد خود بیابد، آغوش شما است. آغوش خود را از او دریغ نکنید.

برای کاهش دردهای کولیک نوزاد، می‎توانید او را به حمام آب گرم ببرید. برای این منظور کافی است، او را در وان آب گرم قرار و در عین حال به آرامی او را ماساژ دهید. وقتی صحبت از آب گرم می‎شود، دما را به‎گونه‌ایی تنظیم کنید تا گرمای آب با توان کودک متناسب باشد نه شما.

گاهی اوقات می‎توانید از شربت‎های دل درد در این زمینه استفاده نمایید. برای این منظور حتما به توصیه‎های  پزشک توجه داشته باشید.   

آیا کولیک عوارض جانبی به همراه خواهد داشت؟

کولیک  مشکلات پزشکی کوتاه مدت یا طولانی مدت  برای کودک ایجاد نخواهد کرد. بنابراین لازم نیست در این زمینه نگرانی به خود راه دهید.

آیا دردهای کولیک نوزاد خطرناک است؟

دردهای ناشی از کولیک  نمی‎تواند خطری خاصی را برای نوزاد بوجود آورد. اما به دلایل زیر ممکن است باعث ایجاد نگرانی شود:

برای درمان کولیک چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

خوشبختانه کولیک نوزاد عارضه‎ایی نیست که نیاز به درمان‎های سخت و پیچیده داشته باشد. در بیشتر مواقع بدون مراجعه به پزشک، بیماری درمان خواهد شد. بهرحال اگر در این زمینه نگران هستید، می‎توانید از متخصص مشورت دریافت نمایید.

چنانچه بعد از چهار ماهگی، کودک همچنان با درد و بیقراری مواجه است، بهتر است برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه نمایید. قولنج نوزاد، معمولا در این سنین برطرف می‎شود.

آیا گاز روده همان کولیک نوزاد است؟

از آنجا که سیستم گوارشی کودک هنوز در حال رشد است ، هوا می‌تواند به شکل گاز در آن  به دام بیفتد. توجه به این نکته مهم است که گاز یک محصول طبیعی باکتریایی است که در دستگاه گوارش قرار دارند. نوزادان هنگام تغذیه هوا را می‌بلعند. بنابراین بسیاری از آنها دارای  نفخ هستند. فقط در مواردی که نوزادان بیش از حد طبیعی گریه می‌کنند ، دست و پای خود را حرکت می‌دهند و یا می‌لرزند نگرانی بوجود خواهد آمد. کولیک نوزاد به گریه‌های بی‌دلیل او باز می‌گردد که ناشی از درد در دستگاه گوارش است. 

پی نوشت: