کولیک نوزاد؛ علل و راه های درمان آن
کولیک نوزاد به قولنج نوزادی نیز مشهور است. شما نوزاد تازه متولد شده خود را به منزل میآورید. پس از گذشت مدت زمانی کوتاه، متوجه میشوید نوزاد شما بیش از حد معمول و طبیعی بیقراری کرده و گریه میکند. او دستهای کوچک خود را مشت کرده، پاهای خود را با حرکات پرشی پرتاب کرده و پوست در ناحیه صورت و گوش قرمز میشود. او نمیتواند به شما بگوید که در حال درد کشیدن است.
شما هر چه که بلد هستید بکار میبندید تا نوزاد خود را آرام کنید، البته پس از مدت زمانی طولانی موفق به این کار خواهید شد. اما درست در لحظهایی که فکر میکنید همه چیز آرام است، دوباره با بیقراریهای او مواجه میشوید. در صورتیکه این روند ادامه داشته باشد، شاید فرزند شما به کولیک نوزادی مبتلا شده باشد. از کولیک به عنوان شایعترین علت دل درد و گریههای بیدلیل نوزاد یاد میشود.
البته هر نوع بیقراری را به قولنج نوزادی نسبت ندهید. این امر یکی از احتمالات است. بخصوص زمانی که هیچ دلیل قانعکنندهایی برای گریههای نوزاد وجود ندارد. گاهی شدت گریه به حدی است که والدین نیز در کنار نوزاد به گریه میافتند.
کولیک نوزاد در چه سنی شایع است؟
به طور کلی گفته میشود، کولیک نوزاد در شش هفتگی به اوج خواهد رسید. بنابراین در طی این زمان بروز این عارضه را مورد بررسی قرار دهید. شدت بیماری در 3 الی 4 ماهگی کاهش خواهد یافت. واقعیت این است ، همه نوزادان گریه میكنند. گریه بهترین و البته تنهاترین راه برای آنها است كه نیازهای خود را در این سن حساس اعلام كنند. شما نیز عنوان والدین، وظیفه پاسخگویی به آنها را دارید.
نوزادی که مبتلا به قولنج است، بدون هیچ دلیل خاصی و به طور ناگهانی شروع به فریاد کشیدن و گریه کردن میکند. برای اینکه در این زمینه مقیاسی داشته باشید به این اعداد و ارقام توجه کنید. نوزادی که به این عارضه مبتلا است، روزانه بیش از سه ساعت گریه خواهد کرد. او این رفتار را در هفته بیش از سه بار تکرار میکند و این وضعیت ممکن است سه هفته به طول بیانجامد. تشخیص آن برای شما شاید کمی گیج کننده و رمزآلود باشد.
در مورد قولنج نوزاد کارشناسان در نکات زیر با یکدیگر اتفاق نظر دارند:
- کولیک در نوزادان نارس به طور تقریبی از 2 هفتگی آغاز خواهد شد. بنابراین در این دوران، رفتار و بیقراریهای او را کنترل نمایید.
- شدت بیماری در 3 تا 4 ماهگی با کاهش مواجه میشود. بنابراین اگر کودک پس از این زمان، همچنان به طور غیر طبیعی بیقراری میکند باید مورد بررسی بیشتر قرار گیرد.
- بروز این عارضه رابطهایی با جنسیت و یا شیردهی ندارد.
- رشد نوزادانی که کولیک روده دارند، با سایر نوزادان یکسان است. در واقع این عارضه بر میزان رشد آنها تاثیر نخواهد گذاشت. چنانچه احساس میکنید در کنار گریههای بیدلیل، کودک علیرغم تغذیه مناسب، رشد مناسبی ندارد، باید به متخصص در این زمینه مراجعه نمایید.
با علائم و نشانه های کولیک نوزاد آشنا شوید.
با خواندن این مطالب شاید نگران شده باشید و بپرسید از کجا باید بفهم گریههای نوزاد من مربوط به کولیک است یا خیر؟ اگر نوزاد شما در سن ابتلا به این بیماری ( عارضه) قرار دارد، نسبت به نکات زیر حساسیت بیشتری داشته باشید:
نوزاد هر روز و معمولا در یک زمان مشخص گریه خواهد کرد. این زمان معمولاً در اواخر بعد از ظهر یا اوایل شب است.
دلیل قانعکنندهایی برای گریههای او وجود ندارد. نیازهای اولیه کودک را کنترل نمایید. مطمئن شوید که فرزندتان گرسنه نیست. پوشک او را چک کنید. مطمئن شوید که پس از شیر دادن، نفخ شکم او را گرفتهاید. اصطلاحا گفته میشود آروغ نوزاد را بگیرید. ممکن است هنگام مکیدن پستان و یا شیشه شیر، مقداری هوا نیز بلعیده شود. این هوا باعث بروز شکم درد در نوزاد خواهد شد. به هرحال لازم است همه بهانههایی که باعث گریه و بیقراری کودک میشود را بگیرید. در نهایت اگر دلیل خاصی پیدا نکردید، با توجه به علائمی که گفته شد، شاید کودک با کولیک مواجه شده باشد.
سایر علائم قولنج نوزادی
در این حالت کودک ممکن است پاهایش را بالا بکشد ، مشت هایش را گره کند و به طور کلی پاها و بازوها را بیشتر از حد معمولی حرکت دهد. این امر به دلیل دردی است که در ناحیه شکم حس میکند و نمیتواند به شما بفهماند.
نوزاد اغلب چشمان خود را بسته و میفشارد و یا اینکه برعکس آنها را کاملاً باز میکند . ابروهای خود را کاملا پایین آورده و اخم میکند. حتی نفس خود را به طور مختصر نگه خواهد داشت. همه این علائم در گریهها او قابل تشخیص هستند.
ممکن است فعالیت و حرکت روده افزایش یابد، این امر منجر به دفع گاز خواهد شد و یا باعث بالا آوردن شیر میشود. پس از آن احساس آرامش خواهد داشت.
هنگام غذا خوردن و خوابیدن همواره گریه مختل میکند. ممکن است برای لحظاتی با آخرین نیروی خود پستانک را به دهان بگیرید، اما به یکباره آن را رها کرده و فریاد بکشد.
درست در لحظهایی که فکر میکنید، نوزاد در خواب است، ناگهان با فریاد از خواب بیدار شده و شروع به گریه کردن خواهد کرد.
دلایل کولیک نوزاد چیست؟
متخصصان به طور دقیق نمیتوانند علت برزو کولیک نوزادن را شرح دهند. ممکن است مجموعهایی از عوامل در کنار یکدیگر قرار گیرند و شرایط را برای بروز این بیماری فراهم آورند. البته باید بدانید محققان نمیتوانند پاسخ روشن و دقیقی به سوالاتی که در این زمینه مطرح میشوند، بدهند. برای مثال، چرا این عارضه در پایان ماههای اول زندگی نوزاد رخ میدهد؟ یا اینکه چرا درد ناشی از آن تنها در زمانهای خاصی از روز کودک را درگیر خواهد کرد؟ و اصلا چرا قولنج نوزادی به صورتهای متفاوت بروز میکند؟ و مهمتر از همه اینها، چگونه این بیماری با بزرگتر شدن نوزاد به خودی خود رفع خواهد شد؟
از جمله دلایلی که گفته میشود در بروز کولیک موثر است، موارد زیر بیان شده است:
در اولین قدم، به دستگاه گوارش نوزاد اشاره میشود. ارگان و بافتهای مختلف نوزاد، در ماههای اول به درستی تکامل نیافته است. این امر سبب میشود تا نتوانند به درستی به وظایف خود عمل نمایند. به همین دلیل کودک با مشکلات هضم مواجه خواهد شد.
- دلیل دیگر با باکتریهای خوب دستگاه گوارشی مربوط خواهد شد.
- وجود گاز در دستگاه گوارشی
- هورمونهایی که باعث ایجاد درد در ناحیه شکم و روده میشوند.
- رشد سیستم عصبی
- حساسیت به شیر مادر و یا شیر خشک
برخی بیماریهای دیگر نیز میتوانند علائمی شبیه کولیک داشته باشند:
- عفونت
- ریفلاکس اسید معده
- وجود التهاب و یا فشار در مغز و یا سیستم عصبی نوزاد
کولیک نوزاد چگونه تشخیص داده می شود؟
هیچ آزمایشی برای تشخیص کولیک نوزاد وجود ندارد. متخصص به معاینه بالینی خواهد پرداخت و در مورد علائم و رفتارهای کودک از والدین سوالاتی را خواهد پرسید. در طی معاینه پزشک به نکات زیر دقت خواهد کرد:
- سطح انرژی
- رنگ پوست
- نفس كشيدن
- دمای بدن
- وزن
به منظور رد سایر مشکلات پزشکی و تایید تشخیص ممکن است، آزمایشهایی تجویز شود.
درمان کولیک نوزاد چگونه انجام می شود؟
همانطور که ذکر شد، دلیل قانعکنندهایی برای بروز کولیک نوزاد وجود ندراد. به همین دلیل نمیتوان به ارائه راهکار شناختهشدهایی برای درمان اشاره کرد. برای این منظور پزشک راهحلهایی را به شما پیشنهاد خواهد کرد. شما با امتحان هریک، میتوانید بفهمید کدام راهکار برای نوزاد شما موثر بوده و باعث آرامش او میشود.
در قدم اول باید بدانید این عارضه به خودی خود درمان خواهد شد. بنابراین به دنبال این نباشید که داروی خاصی را مصرف نمایید. کودک در ماههای ابتدایی زندگی خود قرار دارد و نمیتوان از هر دارویی برای رفع مشکل آن استفاده نمود. در مورد قولنج نوزادی باید صبور باشید تا نوزاد به سن 4 ماهگی برسد. در طی ماههای آینده از علائم و دردهای کودک کاسته خواهد شد و چنانچه بیماری خاص دیگر وجود نداشته باشد، نوزاد زندگی طبیعی خود را ادامه خواهد داد.
تغذیه مادر بر کیفیت شیر او تاثیر خواهد گذاشت. همچنین ممکن است بنا بر دلایلی خاص مادر از دارو استفاده نماید. این عوامل میتوانند زمینهساز کولیک شود. به همین دلیل پیشنهاد میشود، پزشک را در جریان رژیم غذایی خود قرار دهید. شاید با حذف برخی مواد غذایی شدت علائم عارضه در نوزاد کاهش یابد.
برای کاهش دردهای کولیک نوزاد میتوانید از نرمشهای ساده و در عین حال مفید بهره ببرید. برای این منظور کافی است، کودک را به پشت بخوانید ، پاهای کوچک او را در دست گرفته و به آرامی حرکت رکاب دوچرخه را انجام دهید. در انجام حرکت آرامش داشته باشید. در حال حاضر هیچ چیز مهمتر از شما وفرزندتان نیست. اگر شاغل هستید لازم است برای روزهایی مرخصی بگیرید، اگر فعالیت اجتماعی دارید، از دیگران درخواست کنید تا چند روزی به جای شما مسئولیتها را بر عهده گیرند.
دیگر راهکارهای کاهش دردهای کولیک
زمانی که مطمئن هستید، نوزاد با کولیک دست به گریبان است، در مقابل بیقراریهای او صبور باشید. فریاد زدن، بیتوجهی کردن و... هرگز به شما و نوزادتان کمک نخواهد کرد. او را در آغوش گرفته و قسمت کمر کودک را به آرامی ماساژ دهید. کودک را در وضعیتهای مختلف بغل کنید تا متوجه شوید در کدام وضعیت احساس راحتی میکند.
در این شرایط لازم است پدر و مادر در کنار هم برای آرام کردن نوزاد تلاش کنند. بهر حال باید تلاش کنید تا این روزها سپری شود. حتما شرایط در این لحظات برای شما دشوار است، اما باید بدانید که با بیحوصلگی و عصبانیت تنها گذران لحظهها را سختتر خواهید کرد. به این موضوع فکر کنید که نوزاد در برابر دردی که میکشد، چارهایی جز گریه کردن ندارد و تنها جایی که میتواند تسکینی برای درد خود بیابد، آغوش شما است. آغوش خود را از او دریغ نکنید.
برای کاهش دردهای کولیک نوزاد، میتوانید او را به حمام آب گرم ببرید. برای این منظور کافی است، او را در وان آب گرم قرار و در عین حال به آرامی او را ماساژ دهید. وقتی صحبت از آب گرم میشود، دما را بهگونهایی تنظیم کنید تا گرمای آب با توان کودک متناسب باشد نه شما.
گاهی اوقات میتوانید از شربتهای دل درد در این زمینه استفاده نمایید. برای این منظور حتما به توصیههای پزشک توجه داشته باشید.
آیا کولیک عوارض جانبی به همراه خواهد داشت؟
کولیک مشکلات پزشکی کوتاه مدت یا طولانی مدت برای کودک ایجاد نخواهد کرد. بنابراین لازم نیست در این زمینه نگرانی به خود راه دهید.
آیا دردهای کولیک نوزاد خطرناک است؟
دردهای ناشی از کولیک نمیتواند خطری خاصی را برای نوزاد بوجود آورد. اما به دلایل زیر ممکن است باعث ایجاد نگرانی شود:
- ایجاد ناامیدی و استرس برای والدین
- والدین و نوزاد خواب خود را از دست میدهند و با کم خوابی مواجه خواهند شد. این امر سبب میشود تا در روز آیند انرژی مناسبی نداشته باشند. بنابراین احساس خستگی، خوابآلودگی و کلافگی خواهند داشت. کم خوابی صبر و طاقت والدین را کاهش خواهد داد.
- برای جلوگیری از گریه ممکن است بیش از حد به نوزاد شیر داده شود. این امر میتواند وضعیت نوزاد را بدتر نماید. اگر به کولیک فرزند خود واقف هستید، باید توجه ویژهایی به تغذیه او داشته باشد. با شیر دادن بیش از حد، سلامتی او را به خطر خواهید انداخت.
برای درمان کولیک چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
خوشبختانه کولیک نوزاد عارضهایی نیست که نیاز به درمانهای سخت و پیچیده داشته باشد. در بیشتر مواقع بدون مراجعه به پزشک، بیماری درمان خواهد شد. بهرحال اگر در این زمینه نگران هستید، میتوانید از متخصص مشورت دریافت نمایید.
چنانچه بعد از چهار ماهگی، کودک همچنان با درد و بیقراری مواجه است، بهتر است برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه نمایید. قولنج نوزاد، معمولا در این سنین برطرف میشود.
آیا گاز روده همان کولیک نوزاد است؟
از آنجا که سیستم گوارشی کودک هنوز در حال رشد است ، هوا میتواند به شکل گاز در آن به دام بیفتد. توجه به این نکته مهم است که گاز یک محصول طبیعی باکتریایی است که در دستگاه گوارش قرار دارند. نوزادان هنگام تغذیه هوا را میبلعند. بنابراین بسیاری از آنها دارای نفخ هستند. فقط در مواردی که نوزادان بیش از حد طبیعی گریه میکنند ، دست و پای خود را حرکت میدهند و یا میلرزند نگرانی بوجود خواهد آمد. کولیک نوزاد به گریههای بیدلیل او باز میگردد که ناشی از درد در دستگاه گوارش است.
پی نوشت:
- https://www.whattoexpect.com/first-year/health-and-safety/what-is-colic/
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/colic/symptoms-causes/syc-20371074
- https://www.webmd.com/parenting/baby/what-is-colic#2
- https://mommysbliss.com/blog/is-it-gas-colic-or-constipation/